Czkawka jest kłopotliwą, lecz niegroźną przypadłością. To mimowolne, rytmiczne skurcze przepony, powodujące zamknięcie nagłośni i powstanie charakterystycznego dźwięku. Zdarza się jednak, że oznacza ona poważniejsze dolegliwości. Dlaczego Ci się przytrafia i jak pozbyć się czkawki na dobre?
Skąd się bierze czkawka?
Zastanawiałeś się kiedyś, jak dochodzi do czkawki? Bezpośrednio czkawka powstaje przez podrażnienie zakończeń nerwowych albo ośrodka czkawki w ośrodkowym układzie nerwowym. Następnie przepona otrzymuje sygnał, który pobudza ją do skurczów. Przy szybkim wciąganiu powietrza nagłośnia zamyka się, a przepływ powietrza zostaje odcięty. Wtedy z Twoich ust wydobywa się charakterystyczny dźwięk.
Kiedy najczęściej pojawia się czkawka?
Zwykle czkawka jest skutkiem przejedzenia. Po zjedzeniu dużej ilości pokarmu Twój żołądek się rozciąga i uciska przeponę. Z kolei gdy jesz bardzo szybko, połykasz powietrze, które dostaje się do żołądka i pobudza skurcze przepony.
Być może słyszałeś też o tzw. pijackiej czkawce. Alkohol sprawia, że nerwy przeponowe zostają podrażnione – podobnie dzieje się podczas picia wyjątkowo zimnego lub gorącego napoju.
| Czy wiesz, że…?
Według Księgi Rekordów Guinessa najdłużej trwająca czkawka przydarzyła się Charlesowi Osborne’owi. Nabawił się jej w wieku 28 lat w trakcie uboju świni. Dolegliwość trwała aż 68 lat, a próby operacyjnego powstrzymania ataku nie udawały się. Mimo wszystko Osborne prowadził normalne życie. Dożył aż 97 lat. |
Inne przyczyny czkawki: choroby układu nerwowego
Alternatywną, ale znacznie rzadszą przyczyną czkawki może być choroba ośrodkowego układu nerwowego (np. stwardnienie rozsiane czy zapalenie nerwów). Czkawka nie jest wtedy jednak jedynym symptomem. Dodatkowo pojawiają się zaburzenia koordynacji, równowagi i trudności w widzeniu. Jeśli zauważasz u siebie takie objawy, skonsultuj się z neurologiem.
Urazy klatki piersiowej i jamy brzusznej
Kolejną możliwą przyczyną czkawki są urazy klatki piersiowej, na przykład złamane żebro. Uraz mechaniczny sprawia, że nerw zaopatrujący przeponę jest stale drażniony. To z kolei pobudza mięsień do rytmicznych skurczów. Taki uraz może też dotyczyć jamy brzusznej.
Czkawka – głośny sygnał chorób układu pokarmowego
U podstaw męczącej czkawki często leżą schorzenia metaboliczne. Zalicza się tu m.in. cukrzycę, mocznicę czy hiponatremię (obniżone stężenie sodu we krwi). W przypadku cukrzycy zauważysz dodatkowo osłabienie organizmu, wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu. Mocznica z kolei to choroba związana z niewydolnością nerek. Poza czkawką pojawić się może w tym przypadku drętwienie kończyn, brak łaknienia, nudności, wymioty oraz niesmak w ustach.
Czkawka jako objaw chorób serca?
Jeśli oprócz „odbijania” odczuwasz silny, promieniujący do pleców ból w klatce piersiowej, dokucza Ci suchy kaszel, masz duszności i wysoką gorączkę, wówczas za niepozorną czkawką może stać zapalenie osierdzia. Lekarz rozpoznaje tę chorobę na podstawie szmerów serca i często wykonuje dodatkowo EKG. Skrajnie rzadkim przypadkiem jest zawał mięśnia sercowego.
Skuteczny sposób na czkawkę
Jak pozbyć się czkawki, jeśli zaskoczyła Cię w najmniej odpowiednim momencie?
- Wstrzymaj oddech
Nabierz do płuc jak najwięcej powietrza i nie oddychaj tak długo, ile wytrzymasz.
- Wypij dużo wody niegazowanej
Podczas picia wody również wstrzymujesz oddychanie. Przez podwyższenie stężenia dwutlenku węgla we krwi zahamujesz czkawkę.
- Przestrasz się
Poproś kogoś, by wystraszył Cię z zaskoczenia.
- Połknij pokruszony lód
Nie jest to sposób nie dla każdego, ale rytmiczna praca przełyku skutecznie zmniejsza czkawkę.
- Pokaż czkawce… język
Mało znany sposób na czkawkę to wystawienie języka na zewnątrz jamy ustnej. Dzięki temu oddychanie stanie się swobodniejsze.
Wypróbuj przynajmniej jedną z tych metod. Dzięki nim czkawka stanie się wspomnieniem i nie zepsuje Ci nastroju np. podczas uroczystego spotkania. Jeśli ta kłopotliwa dolegliwość tylko jeden z kilku objawów i powtarza Ci się często (nie tylko przy okazji jedzenia czy picia), skonsultuj ją dla pewności z lekarzem.
